Όρια και κανόνες, επιβολή ή προσαρμογή;
Η προσαρμογή των παιδιών στα όρια και τους κανόνες δεν είναι πάντα μια εύκολη υπόθεση. Τα παιδιά αντιδρούν σε αυτή τη προσπάθεια των γονιών, ιδιαίτερα όταν αποτελεί μια κατάσταση πρωτόγνωρη για τα ίδια. Φανταστείτε την αντίδραση ενός παιδιού, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει μάθει να ακούει ‘όχι’ και ξαφνικά ο γονιός του απαγορεύει κάποια πράγματα, τα οποία τα θεωρούσε φυσιολογικά και δεδομένα. Είναι σίγουρο, το παιδί να δυσανασχετήσει με όλο αυτό και να συνεχίσει και πάλι να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, αγνοώντας τον γονέα.
Υπάρχουν γονείς, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο καταλληλότερος τρόπος για να επιβάλλεις σε ένα παιδί κάποιους κανόνες είναι μέσα από τη χρήση απειλών, με την ένταση της φωνής, που μπορεί να συνδυαστούν και με την άσκηση σωματικής βίας απέναντι στο παιδί. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί μπερδεύεται συναισθηματικά και δεν αναγνωρίζει τη λανθασμένη του συμπεριφορά, με αποτέλεσμα συνεχίζει να την επαναλαμβάνει.
Πως οριοθετούμε σωστά το παιδί μας
Ο σωστός τρόπος οριοθέτησης της συμπεριφοράς ενός παιδιού είναι η συζήτηση. Ο γονιός θα πρέπει να χρησιμοποιήσει εκφράσεις ανάλογα πάντα με το επίπεδο ωριμότητας που βρίσκεται το παιδί, ώστε το να είναι σε θέση να κατανοήσει πλήρως τί είναι αυτό που του ζητάει ο γονιός. Ωστόσο, οι τιμωρίες μπορεί να μην έχουν πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Διότι ο γονιός δεν έχει εξηγήσει σωστά στο παιδί τους λόγους για τους οποίους πρέπει να τεθούν αυτά τα όρια.
Η χρησιμοποίηση ορίων και των κανόνων χρειάζεται διάρκεια και σταθερότητα από τη πλευρά του γονέα. Δεν είναι δυνατόν να αλλάξει η συμπεριφορά ενός παιδιού από τη μια μέρα στην άλλη. Σε αυτή τη προσπάθεια, θα πρέπει να συνδράμουν και οι δύο γονείς, ώστε να υπάρξουν αποτελέσματα. Πριν φτάσει ο γονιός στο σημείο να επιβάλλει όρια σε ένα παιδί, θα πρέπει πρώτα να έχει υπάρξει τριπλή προειδοποίηση στο παιδί. Επιπλέον, θα πρέπει το παιδί εξ αρχής να είναι ενήμερο σχετικά με τους κανόνες που θα ακολουθήσει εάν συνεχίσει να έχει αυτή τη συμπεριφορά.
Συνήθως, τα παιδιά προσαρμόζονται πιο γρήγορα στους κανόνες που θέτει ο γονέας, όταν τους στερηθεί κάτι στο οποίο έχουν μια ιδιαίτερη αδυναμία. Σε αυτή τη περίπτωση, το παιδί είναι λογικό και επόμενο να αντιδράσει. Στο σημείο αυτό, ο γονιός θα πρέπει να επιδείξει διάρκεια και αποφασιστικότητα. Επίσης, μετά το πέρας της τιμωρίας, ο γονιός είναι αναγκαίο να συζητήσει με το παιδί, προκειμένου να αντιληφθεί εάν έχει κατανοήσει πλήρως το σκοπό της συγκεκριμένης πράξης.
Συνεργασία μεταξύ των δύο γονιών
Για να αποφευχθούν τυχόν διακρίσεις στα ματιά του παιδιού, θα πρέπει και οι δύο γονείς να είναι αποφασισμένοι ότι θα ακολουθήσουν τις ίδιες μεθόδους. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να ακυρώνει ο ένας γονιός τον άλλο μπροστά στο παιδί. Σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει πιθανότητα το παιδί να πιστέψει ότι ο γονιός που είναι αυστηρός απέναντί του, ίσως να μην το αγαπάει και να μην το θέλει, σε σύγκριση με τον γονιό που είναι πιο διαλλακτικός απέναντί του.
Θα πρέπει να θυμάστε ότι κανείς δεν έχει γεννηθεί γονιός, ώστε να γνωρίζει πώς ακριβώς θα πρέπει να συμπεριφερθεί απέναντι στο παιδί. Η συγκεκριμένη προσπάθεια χρειάζεται υπομονή και επιμονή.
Από τον Νίκο Γιώτα, Κοινωνικό Λειτουργό, πρώην εθελοντή στη Γραμμή 115 25 του Μαζί για το Παιδί