Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά με αυξημένο βάρος να αποκτήσουν ισορροπημένες συνήθειες
*Γράφει η Μελίνα Σ. Καριπίδου
Τα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Δυστυχώς, υπάρχει ανοδική τάση και όλοι οι επαγγελματίες υγείας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Το αυξημένο σωματικό βάρος στα παιδιά και τους εφήβους αποτελεί παράγοντα κινδύνου για κοινωνικό στιγματισμό (μπούλινγκ) στην καθημερινή ζωή τους καθώς και στην εμφάνιση πρόωρης ήβης, σακχαρώδη διαβήτη, υπερλιπιδαιμίας (αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης ή/και τριγλυκεριδίων) και αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Το 70% των παιδιών με αυξημένο σωματικό βάρος θα γίνουν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι ενήλικες, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 80% όταν ένας από τους δύο γονείς είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος. Συνεπώς, είναι καίριας σημασίας η πρόληψη στις μικρές ηλικίες ή η έγκαιρη αντιμετώπιση.
Με ποιον τρόπο μπορούν οι γονείς και οι κηδεμόνες να βοηθήσουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση του αυξημένου σωματικού βάρους των παιδιών τους; Η απάντηση είναι εστιάζοντας περισσότερο στην ισορροπημένη διατροφή και στην αύξηση της κίνησης και λιγότερο στο σωματικό τους βάρος. Η υιοθέτηση σωστών συνηθειών στην παιδική ηλικία μπορούν να βοηθήσουν και στην καθιέρωσή τους στην ενήλικη ζωή.
Παρακάτω αναφέρονται ορισμένοι βασικοί τρόποι με τους οποίους οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αλλάξουν τη διατροφική τους συμπεριφορά.
1. Οι γονείς είναι το πρότυπο των παιδιών σε όλες τις ηλικίες. Αν οι γονείς ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής με ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες και αυξημένη σωματική δραστηριότητα μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κάνουν το ίδιο, χωρίς υποδείξεις, αλλά με το παράδειγμα. Τα παιδιά ακολουθούν εύκολα όταν μία δραστηριότητα εμπλέκει όλη την οικογένεια, είτε αφορά το φαγητό είτε τη σωματική δραστηριότητα. Έτσι, στοχεύστε να έχετε έστω ένα οικογενειακό γεύμα την ημέρα ή να κάνετε μαζί βόλτα στο πάρκο ή με το ποδήλατο, κά.
2. Η διαθεσιμότητα των τροφίμων στο σπίτι είναι βασικό κριτήριο για την επιλογή των τροφίμων από τα παιδιά. Ο περιορισμός στην αγορά δελεαστικών τροφίμων, που τις περισσότερες φορές τοποθετούνται «κρυμμένα» στο ντουλάπι, πρέπει να βρίσκει σύμφωνα και πρόθυμα να το κάνουν όλα τα μέλη της οικογένειας. Είναι προφανές πως η αυξημένη διαθεσιμότητα μη υγιεινών τροφίμων (π.χ. πατατάκια, γαριδάκια, μπισκότα, καραμέλες, σοκολάτες, κά) βάζει σε πειρασμό μικρούς και μεγάλους. Αντίθετα, αν υπάρχουν διαθέσιμα και σε εμφανή σημεία τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά, γάλα και γιαούρτι, η πιθανότητα να καταναλωθούν είναι αυξημένη. Για παράδειγμα αν υπάρχει στο ψυγείο ένα τάπερ με πλυμένα φρούτα ή με γιαούρτι και δεν υπάρχει κάτι άλλο διαθέσιμο, είναι προφανές ότι αυτά θα καταναλωθούν.
3. Μην επιβραβεύετε τα παιδιά με τρόφιμα. «Αν φας τις μπάμιες με το κοτόπουλο, θα σου πάρω παγωτό». Συνθήκη που εξασφαλίζει πως οι μπάμιες είναι κάτι «κακό» και ως επιβράβευση έρχεται το «καλό», το παγωτό. Προσπαθήστε να επιβραβεύσετε τα παιδιά σας με κάτι διαφορετικό, άσχετο από το φαγητό, όπως είναι η αγορά ενός βιβλίου ή κάτι που να αυξάνει κιόλας τη σωματική του δραστηριότητα, όπως είναι μία εκδρομή.
4. Αφήστε τα παιδιά να συμμετέχουν στην προετοιμασία του φαγητού. Μία επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ μαζί με τα παιδιά -η οποία σίγουρα αυξάνει τη σωματική τους δραστηριότητα- τα βοηθάει να δέχονται νέα ερεθίσματα και πληροφορίες καθώς επίσης και να εκπαιδευτούν στην ποιότητα των τροφίμων και στην ανάγνωση των ετικετών. Επίσης, η ενασχόλησή τους και με τη μαγειρική και το σερβίρισμα τα κάνει να αισθάνονται πιο δημιουργικά και πολλές φορές βοηθάει στο να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα και φαγητά που διαφορετικά δεν θα δοκίμαζαν. Με αυτή τη διαδικασία ενισχύεται η διαδικασία του ισορροπημένου τρόπου διατροφής και δρα αντίθετα στην κουλτούρα του γρήγορου, έτοιμου φαγητού και του φαγητού απ’ έξω.
5. Να τρώτε γεύματα όλοι μαζί. Είναι ιδανικό, τουλάχιστον, ένα γεύμα την ημέρα να καταναλώνεται από όλα τα μέλη της οικογένειας. Κατά τη διάρκεια του γεύματος θα πρέπει η τηλεόραση να είναι κλειστή και τα κινητά μακριά από το τραπέζι.
*Η Μελίνα Σ. Καρiπίδου MSc είναι Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Επιστημονική Συνεργάτιδα Χαροκοπείου Πανεπιστημίου & Επιστημονική Συνεργάτης της ΠΕΑΝΔ