Μιλώντας στα παιδιά για τις πυρκαγιές στη χώρα μας

Με τις φωτιές να εξακολουθούν να καίνε σε πολλά σημεία της χώρας, ακόμα και για τους ενήλικες είναι δύσκολη και επιβαρυντική η επαφή με τις εικόνες, τα ηχητικά ντοκουμέντα και τις μαρτυρίες που αποτυπώνουν με μεγάλη λεπτομέρεια ό,τι συμβαίνει.

Τα παιδιά είναι από τους πληθυσμούς με ακόμα μεγαλύτερη ευαλωτότητα κατά την έκθεση σε τέτοιο περιεχόμενο. Μπορεί να ανησυχούν ότι κάτι παρόμοιο θα συμβεί στα ίδια ή στους αγαπημένους τους, να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι συμβαίνει ή και να έχουν εκτεθεί σε ακατάλληλες ή ανακριβείς πληροφορίες που δεν είναι σε θέση να αξιολογήσουν. Είναι φυσικό να αποτελεί πρόκληση για τους γονείς - φροντιστές το να συζητήσουν και να ενημερώσουν τα παιδιά για τις πυρκαγιές διατηρώντας ταυτόχρονα την -απαραίτητη για τα παιδιά- αίσθηση ασφάλειας. Η ομάδα της Πανελλαδικής Γραμμής 11525 παραθέτει κάποιες οδηγίες: 

• Ενημερώνουμε συνοπτικά, χωρίς να κρατάμε μυστικά. Είναι αδύνατο ένα τόσο σοβαρό και επίκαιρο γεγονός να παραμείνει κρυφό. Έχουμε στο νου μας πως είναι απαραίτητο να ενημερώσουμε το παιδί, καθώς η προσπάθεια να αποκρύψουμε πλήρως το τι συμβαίνει μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να φοβηθεί ακόμα περισσότερο. Δεδομένου ότι το οικογενειακό κλίμα ίσως έχει αλλάξει μπορείτε να αναφέρετε ότι έχετε επηρεαστεί ενόψει των πυρκαγιών και γι’ αυτό όλοι μοιάζουν πιο στεναχωρημένοι και σκεπτικοί αυτές τις μέρες στο σπίτι.
• Περιορίζουμε την έκθεση. Είναι σημαντικό οι πηγές πληροφόρησης (τηλεόραση, ίντερνετ κλπ) να ανοίγουν συγκεκριμένες στιγμές μέσα στη ημέρα και για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αν το παιδί είναι παρόν, απαραίτητη είναι η παρουσία των γονέων, ώστε να υπάρχει επίβλεψη. Επίσης, όταν διακινούνται εικόνες ή μαρτυρίες που είναι πολύ περιγραφικές (πχ. βίντεο πληγέντων ανθρώπων, ζώων, τόπων), τότε ήπια τραβάμε την προσοχή του παιδιού και κλείνουμε το ερέθισμα.
• Κάνουμε συζητήσεις για αυτό που συμβαίνει. Ξεκινήστε οι ίδιοι μία συζήτηση σχετικά με το θέμα, ρωτήστε το παιδί τι έχει ακούσει για τις πυρκαγιές, τι σκέφτεται και τι αισθάνεται. Κάνετε αυτή τη συζήτηση σε κάποια στιγμή που θα είστε ήρεμοι και θα υπάρχει χώρος ώστε να μιλήσει το παιδί και να το ακούσετε. Επιτρέψτε του να μιλήσει για όσα έχει μάθει και για το πώς νιώθει. Η έκφραση στεναχώριας ή και αγωνίας είναι αναμενόμενη και θεμιτή.  Επιπλέον, είναι κομβικής σημασίας να ακολουθήσετε τον ρυθμό του παιδιού και να δώσετε όσες πληροφορίες χρειάζεται κάθε στιγμή, απαντώντας στις δικές του ερωτήσεις. Ας έχουμε υπόψιν μας πως τα παιδιά ακούν τις συνομιλίες των ενηλίκων, ακόμα κι όταν δεν τα αντιλαμβανόμαστε, οπότε είναι σημαντικό να προσέχετε τι πληροφορίες αναπαράγετε όταν βρίσκονται σε οποιοδήποτε χώρο του σπιτιού.
•  Ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας. Ενώ διηγείστε τα γεγονότα, είναι απαραίτητο να αναφερθείτε στους ανθρώπους, στις υπηρεσίες και στην κοινότητα που έχουν κινητοποιηθεί προς βοήθεια όλων όσων το χρειάζονται (πχ. πυροσβέστες, εθελοντές). Ακόμα, είναι σημαντικό να συζητήσετε για όλα τα μέτρα που παίρνετε εσείς ως οικογένεια ώστε να είστε ασφαλείς αλλά και το τι μπορείτε να κάνετε εσείς προς στήριξη των πληγέντων.
• Διορθώνουμε ανακριβείς πληροφορίες. Αν ακούσετε κάτι ανακριβές ή ακατάλληλο, ψύχραιμα μπορείτε να το επισημάνετε και να διορθώσετε τις πληροφορίες που το παιδί έχει λάβει. Εάν ακούσετε πως η οπτική γωνία του παιδιού (ειδικά αν βρίσκεται στην εφηβεία) διαφέρει από την δική σας, είναι καλό να αναφέρετε σε ποιο σημείο διαφωνείτε επισημαίνοντας όμως ότι είναι αποδεκτό να μην έχετε την ίδια άποψη.
• Έχουμε το νου μας για αλλαγές στη διάθεση ή στη συμπεριφορά. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται  μπορεί το παιδί να λαμβάνει νέες πληροφορίες ή να επεξεργάζεται σε άλλο επίπεδο τις πληροφορίες που του έχουμε ήδη δώσει. Γι΄αυτό παρατηρείστε πως είναι η διάθεση και η συμπεριφορά του παιδιού και αν χρειαστεί μπορείτε να επανέλθετε στην συζήτηση, για παράδειγμα ρωτώντας «έχεις ακούσει/δει/σκεφτεί κάτι καινούργιο για τις πυρκαγιές;».
• Προστατεύουμε τον εαυτό μας. Είναι απαραίτητο εκτός από το παιδί να φροντίσετε και εσάς τους ίδιους. Αυτό μπορεί να γίνει περιορίζοντας την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε πληροφορίες εφόσον το χρειάζεστε, συζητώντας τους φόβους και τις ανησυχίες σας με ένα αγαπημένο σας ενήλικο πρόσωπο ή κάνοντας ό,τι σας προσφέρει χαλάρωση.

Σε περίπτωση που το χρειάζεστε, μην διστάσετε να απευθυνθείτε στη Τηλεφωνική Γραμμή 11525 του “Μαζί για το Παιδί”, η οποία λειτουργεί Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00-21:00.