Προστατεύοντας τα παιδιά από την επικαιρότητα ενός τραγικού γεγονότος

Με αφορμή το τραγικό γεγονός στα Τέμπη, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να αναλογιστούμε πόσο δύσκολη και επιβαρυντική μπορεί να είναι η επαφή μας με τραγικές ειδήσεις και γεγονότα και τον τρόπο που παρουσιάζονται. 

Οι ειδήσεις προβάλλουν εικόνες, ηχητικά ντοκουμέντα και μαρτυρίες που αποτυπώνουν με μεγάλη λεπτομέρεια ό,τι έχει συμβεί και μάλιστα επαναλαμβανόμενα. Έτσι, σαν θεατές μπορεί να βιώνουμε το ίδιο τραυματικό γεγονός ξανά και ξανά και να λαμβάνουμε μεγάλη ποσότητα πληροφοριών καταλήγοντας να δυσκολευόμαστε να τις νοηματοδοτήσουμε και να τις διαχειριστούμε.

Τα παιδιά ανήκουν στους πληθυσμούς με ακόμα μεγαλύτερη ευαλωτότητα εάν εκτεθούν σε τέτοιο περιεχόμενο. Μπορεί να κλονιστούν βασικές πεποιθήσεις τους πως ο κόσμος και οι άνθρωποι γύρω τους είναι ασφαλείς και πως και αυτά τα ίδια είναι ασφαλή. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να ανησυχούν ότι κάτι παρόμοιο θα συμβεί στα ίδια ή στους αγαπημένους τους και να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι συνέβη και αν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Επιπλέον μπορεί και να έχουν εκτεθεί σε ανακριβείς πληροφορίες τις οποίες δεν είναι σε θέση να αξιολογήσουν χωρίς τη συμβολή των γονιών τους. Οι γονείς λοιπόν πολλές φορές δικαιολογημένα αναρωτιούνται πώς μπορούν να προστατέψουν τα παιδιά τους από τραγικές ειδήσεις αλλά και πως να συζητήσουν μαζί τους για τέτοια γεγονότα με κατάλληλους τρόπους.

Ενημερώνουμε χωρίς να κρατάμε κομμάτια μυστικά: Δεδομένου ότι είναι αδύνατο ένα σοβαρό γεγονός που έχει επηρεάσει πολλούς ανθρώπους να παραμείνει κρυφό, έχουμε στο νου μας πως είναι σημαντικό να ενημερώσουμε το παιδί για το τι έχει συμβεί, καθώς η προσπάθεια να αποκρύψουμε στοιχεία μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να νιώσει απλαισίωτο και να φοβηθεί ακόμα περισσότερο. Επιπλέον, δεδομένου ότι το οικογενειακό κλίμα μπορεί να έχει επηρεαστεί από τα όσα συμβαίνουν είναι σημαντικό να αναφέρετε πως έχετε επηρεαστεί από αυτό που έγινε και πως γι’ αυτό μπορεί όλοι να μοιάζουν πιο στεναχωρημένοι ή αναστατωμένοι αυτές τις μέρες στο σπίτι.

Μιλάμε για αυτό που συνέβη: Μπορείτε οι ίδιοι να ξεκινήσετε μία συζήτηση σχετικά με το θέμα, ρωτώντας πρώτα απ’ όλα το παιδί τι έχει ακούσει για αυτό, τι σκέφτεται και τι αισθάνεται με αυτά που ξέρει. Αυτή την συζήτηση μπορείτε να την ξεκινήσετε σε κάποια φάση που θα είστε ήρεμοι και θα υπάρχει χώρος για εσάς και το παιδί ώστε να μιλήσει και να το ακούσετε. Είναι σημαντικό να δώσετε χώρο στο παιδί για να μιλήσει για όσα έχει μάθει και για το πώς αισθάνεται για αυτά. Είναι κομβικής σημασίας να δίνουμε στο παιδί όσες πληροφορίες χρειάζεται κάθε στιγμή, απαντώντας στις δικές του ερωτήσεις και ακολουθώντας τον δικό του ρυθμό κάθε φορά. Επίσης, έχουμε υπόψιν μας πως τα παιδιά ακούν τις συνομιλίες των ενηλίκων, οπότε είναι σημαντικό να προσέχετε τι πληροφορίες αναπαράγετε όταν τα παιδιά βρίσκονται στο σπίτι.
Διορθώνουμε ανακριβείς πληροφορίες: Είναι σημαντικό αν ακούσετε κάτι ανακριβές, ήπια να το επισημάνετε και να διορθώσετε τις πληροφορίες που το παιδί έχει λάβει. Εάν ακούσετε πως η οπτική γωνία του παιδιού (ειδικά αν βρίσκεται στην εφηβεία) διαφέρει από την δική σας, να αναφέρετε σε ποιο σημείο διαφωνείτε επισημαίνοντας ωστόσο ότι είναι οκ να μην έχετε την ίδια άποψη. 

Ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας: Είναι εξίσου σημαντικό να ενισχύσουμε την πίστη που έχει το παιδί ότι ο κόσμος και οι άλλοι γύρω του δεν είναι επισφαλείς. Ενώ διηγείστε τα γεγονότα, θα είναι καλό να σταθείτε στο πόσοι άνθρωποι και μηχανισμοί (πχ. διασώστες, γιατροί και απλοί πολίτες) έχουν κινητοποιηθεί προς βοήθεια των ανθρώπων που το χρειάζονταν αλλά και το με ποιους τρόπους οι υπηρεσίες και η κοινότητα έχουν κινητοποιηθεί, ώστε να παρέχουν ακόμα περισσότερη ασφάλεια στο μέλλον. Είναι σημαντικό να δώσετε χώρο στο παιδί ώστε να εκφράσει ακόμα και τον φόβο του και φυσικά να επικυρώσετε τα συναισθήματά του. Αφού έχει γίνει αυτό, δίνουμε και μια ακόμη οπτική, την οπτική σχετικά με όλα τα μέτρα που παίρνετε εσείς ως γονείς και οι δημόσιοι φορείς ώστε να είστε όλοι ασφαλείς και τα παιδιά και οι ενήλικες. Όσο μπορούμε διατηρούμε τις καθημερινές δραστηριότητες των παιδιών ώστε να νιώθουν ότι έχει διατηρηθεί μια προβλεψιμότητα γύρω τους.

Περιορίζουμε την έκθεση: Οι πηγές πληροφόρησης (τηλεόραση, ίντερνετ) είναι απαραίτητο να ανοίγουν συγκεκριμένες στιγμές μέσα στην ημέρα για περιορισμένο χρονικό διάστημα και όσο το παιδί είναι παρόν, να είναι δίπλα του ο γονέας, ώστε να έχει έλεγχο στο τι βλέπει. Όταν βλέπουμε ότι διακινούνται εικόνες και μαρτυρίες που είναι πολύ περιγραφικές και συναισθηματικά φορτισμένες (πχ. βίντεο από το σημείο του δυστυχήματος, μαρτυρίες πληγέντων) χρειάζεται με έναν ήπιο και ψύχραιμο τρόπο να τραβάμε την προσοχή του παιδιού σε κάτι άλλο (πχ. με μια ερώτηση για την καθημερινότητα) και να κλείνουμε το ερέθισμα.

Έχουμε το νου μας για αλλαγές στη διάθεση ή στη συμπεριφορά: Καθώς προχωρούν οι μέρες, μπορεί είτε το παιδί να λαμβάνει νέες πληροφορίες είτε να επεξεργάζεται σε άλλο επίπεδο τις πληροφορίες που του έχουμε ήδη δώσει. Οπότε είναι σημαντικό να παρατηρείτε πως είναι το παιδί και αν χρειαστεί να επανέλθετε στην συζήτηση για παράδειγμα ρωτώντας «είπατε τίποτα στο σχολείο σχετικά με…;».
Φροντίστε τον εαυτό σας: Εκτός από το παιδί είναι βασικό να φροντίζετε και τον εαυτό σας αναφορικά με τα όσα συμβαίνουν, περιορίζοντας και την δική σας έκθεση στις επαναλαμβανόμενες έντονες εικόνες ή και πληροφορίες εφόσον το χρειάζεστε, συζητώντας τους φόβους και τις ανησυχίες σας με ένα αγαπημένο σας ενήλικο πρόσωπο ή και βρίσκοντας χρόνο να κάνετε κάτι που σας χαλαρώνει ή σας ευχαριστεί.

Υ.Γ. Η Μέριμνα, μέλος της Ένωσης ‘Μαζί για το Παιδί’, παρέχει δωρεάν ψυχολογική στήριξη με επιστημονική και κλινική εξειδίκευση στο Πένθος και έχει αναγγείλει τις υποστηρικτικές τις δράσεις για οικογένειες με παιδιά, εφήβους και νέους έως 25 ετών που έχασαν αγαπημένα πρόσωπα στα Τέμπη καθώς και για εκπαιδευτικούς και καθηγητές που στηρίζουν μαθητές και φοιτητές που βίωσαν απώλειες.

Ενημέρωση σχετικά με την ψυχολογική υποστήριξη που παρέχει για τις οικογένειες που έχασαν δικό τους άνθρωπο ΕΔΩ

Περισσότερα για τις υπηρεσίες της Μέριμνας ΕΔΩ